Hướng dẫn chuẩn phòng bệnh thối củ khoai lang Nhật từ nguyên nhân đến cách xử lý

Khoai lang Nhật được biết đến là một giống cây mang lại giá trị kinh tế cao, được nhiều người lựa chọn bởi năng suất ổn định, chất lượng củ dẹp và khả năng tiêu thụ tốt trên thị trường.Tuy nhiên, trong quá trình canh tác, khoai lang Nhật cũng thường xuyên phải đối mặt với nhiều vấn đề về sâu bệnh hại, trong đó bệnh thối củ là vấn đề nghiêm trọng và khó kiểm soát nhất.

Củ bị thối thường có mùi hôi, mô mềm nhũn hoặc thâm đen, khiến người trồng bị thiệt hại nặng nề nếu không phát hiện sớm và xử lý kịp thời. Bệnh thối củ khoai lang Nhật cấy mô không chỉ làm giảm trực tiếp sản lượng thu hoạch mà còn ảnh hưởng đến chất lượng củ, khả năng bảo quản và giá trị thương phẩm. Đặc biệt, đáng lo ngại hơn, bệnh có thể phát sinh âm thầm trong đất và chỉ có biểu hiện rõ ràng khi gần đến thời điểm thu hoạch, gây cản trở trong việc phòng trừ.

Chính vì thế, việc hiểu rõ bệnh thối củ khoai lang Nhật, từ nguyên nhân phát sinh, dấu hiệu triệu chứng đến các biện pháp phòng trừ hiệu quả, là yếu tố thiết yếu giúp người trồng chủ động bảo vệ ruộng khoai, giảm rủi ro và nâng cao hiệu quả sản xuất.

Bệnh thối củ khoai lang Nhật là gì?

Bệnh thối củ khoai lang Nhật là một trong những bệnh hại gây nguy hiểm và tổn thất lớn về mặt năng suất và chất lượng củ nếu không được xử lý kịp thời. Bệnh thường xuất hiện trong đất và phát sinh mạnh từ giai đoạn hình thành củ đến khi thu hoạch, thậm chí tiếp tục gây hại trong quá trình bảo quản.

Nấm gây bệnh tấn công từ đất trồng

Nguyên nhân khoai lang Nhật bị thối củ là do các loại nấm tồn tại sẵn trong đất. Khi đủ điều kiện thuận lợi như đất ẩm, thoát nước kém hoặc ruộng trồng bị úng, nấm sẽ dễ dàng phát triển và tấn công trực tiếp vào củ khoai lang Nhật đang nằm trong đất.

Các bào tử nấm xâm nhập qua lớp vỏ củ, đặc biệt ở những vị trí tiếp xúc lâu với đất ẩm, khiến mô củ bị phá hủy dần và hình thành các triệu chứng thối.

Nấm xâm nhập qua vết thương trên củ

Ngoài con đường từ đất, bệnh thối củ khoai lang Nhật còn phát sinh khi nấm xâm nhập qua các vết thương cơ giới trên củ như trầy xước, dập nát trong quá trình làm đất, chăm sóc và thu hoạch. Những vết thương này là cơ sở tạo điều kiện thuận lợi cho nấm và vi khuẩn xâm nhập nhanh, làm bệnh phát triển mạnh hơn.

Nhận biết bệnh thối củ khoai lang Nhật bằng cách nào?

Việc nắm rõ và nhận biết sớm các dấu hiệu, triệu chứng của bệnh giúp người trồng có biện pháp xử lý kịp thời, hạn chế lây lan bệnh nhanh và giảm thiệt hại khi thu hoạch.

Củ mềm nhũn, mô bị phân hủy

Một trong những dấu hiệu điển hình của bệnh thối củ khoai lang Nhật là củ bị mềm nhũn, bóp nhẹ thấy mô bên trong bị nhão và dễ vỡ. Phần củ bị bệnh thường có màu sẫm hơn so với mô khỏe, mật độ chắc và nhanh chóng lan rộng nếu gặp điều kiện ẩm ướt.

Củ có mùi hôi khó chịu

Khi bệnh thối củ khoai lang Nhật tiến triển ngày càng nặng, củ thường phát ra mùi hôi đặc trưng do quá trình phân hủy mô củ và sự hoạt động của nấm, vi khuẩn. Đây chính là dấu hiệu rõ ràng cho thấy củ đã bị thối nghiêm trọng và không còn giá trị sử dụng.

Củ khô đen, dạng thối khô

Ngoài dạng thối nhũn, bệnh thối củ khoai lang Nhật còn biểu hiện dưới dạng thối khô, với củ bị khô cứng, vỏ sẫm màu hoặc đen, mô bên trong teo lại. Dạng thối này sẽ xuất hiện khi củ bị nhiễm nấm nhưng gặp điều kiện khô hơn, làm mô củ khô dần thay vì nhũn ra.

Nguyên nhân nào gây ra bệnh thối củ?

Bệnh thối củ khoai lang Nhật thường bùng phát khi các yếu tố bất lợi trong canh tác kết hợp với nhau, tạo điều kiện thuận lợi cho nấm và vi khuẩn gây hại phát triển. Việc nắm rõ nguyên nhân khoai lang Nhật bị thối củ giúp người trồng chủ động điều chỉnh kỹ thuật và hạn chế rủi ro ngay từ đầu vụ.

Thu hoạch sai cách làm tổn thương củ

Nguyên nhân phổ biến dẫn đến bệnh thối củ khoai lang Nhật đó chính là thu hoạch không đúng kỹ thuật. Khi thực hiện đào củ với lực quá mạnh, dùng dụng cụ sắc bén hoặc kéo lê củ trên mặt đất, lớp vỏ củ dễ bị trầy xước, dập nát. Những vết thương này sẽ trở thành “cửa vào” để nấm và vi khuẩn xâm nhập dễ dàng, khiến củ nhanh chóng bị thối sau thu hoạch.

Đất ẩm kéo dài, thoát nước kém

Điều kiện đất trồng ẩm ướt trong thời gian dài là môi trường lý tưởng cho nấm gây bệnh phát triển. Ruộng trồng thấp, không lên luống cao hoặc thoát nước kém dễ bị úng sau mưa, khiến củ khoai lang Nhật tiếp xúc lâu với đất ẩm và tăng nguy cơ nhiễm bệnh.

Côn trùng gây vết thương trên củ

Một số loài côn trùng trong đất có thể cắn phá hoặc làm trầy xước bề mặt củ, tạo điều kiện cho mầm bệnh xâm nhập. Khi kết hợp với độ ẩm cao, các vết thương do côn trùng gây ra sẽ làm bệnh thối củ khoai lang Nhật phát sinh và lây lan nhanh hơn.

Cách phòng bệnh thối củ ngay từ giai đoạn trồng

Phòng bệnh luôn là giải mang lại hiệu quả rõ rệt và bền vững nhất đối với bệnh thối củ khoai lang Nhật. Áp dụng cách phòng bệnh thối củ khoai lang đúng kỹ thuật ngay từ giai đoạn trồng sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ phát sinh bệnh về sau.

Lên luống cao, đảm bảo thoát nước tốt

Lên luống cao là biện pháp quan trọng giúp hạn chế bệnh thối củ. Luống cao giúp đất tươi xốp, thoát nước nhanh sau mưa, hạn chế tình trạng úng và giảm thời gian củ tiếp xúc với đất ẩm.

Bón Trichoderma cải tạo đất

Việc bổ sung Trichoderma vào đất trồng giúp ức chế nấm gây bệnh thối củ, đồng thời cải thiện hệ vi sinh vật có lợi trong đất. Trichoderma giúp đất khỏe hơn, giảm mật độ nấm bệnh và tăng sức đề kháng cho củ khoai.

Không tưới nước quá nhiều

Tưới nước hợp lý là yếu tố then chốt để phòng bệnh thối củ khoai lang Nhật. Cần tránh việc tưới quá nhiều, đặc biệt vào giai đoạn củ đang phát triển, nhằm giữ độ ẩm đất ở mức vừa phải và hạn chế điều kiện thuận lợi cho nấm gây bệnh phát triển.

Thuốc phòng trị bệnh thối củ khoai lang Nhật

Khi bệnh thối củ có nguy cơ xuất hiện hoặc mới chớm phát sinh, việc sử dụng thuốc trừ sâu bệnh khoai lang Nhật đúng hoạt chất, đúng thời điểm sẽ giúp khống chế mầm bệnh trong đất, hạn chế bệnh lây lan và giảm thiệt hại về năng suất cũng như chất lượng củ.

Mancozeb – thuốc phòng nấm phổ biến

Mancozeb là thuốc phòng thối củ khoai lang tốt, giúp ức chế nhiều loại nấm gây bệnh. Thuốc thường được sử dụng để xử lý đất hoặc phun phòng trong điều kiện thời tiết ẩm kéo dài, giúp hạn chế sự phát triển của nấm bệnh ngay từ đầu. Việc sử dụng Mancozeb định kỳ, đúng liều lượng sẽ góp phần giảm áp lực nấm bệnh và bảo vệ củ khoai lang Nhật trong giai đoạn hình thành và phát triển.

Metalaxyl – đặc trị nấm gây thối củ

Metalaxyl là hoạt chất có khả năng thấm sâu, đặc biệt hiệu quả với các loại nấm gây bệnh thối củ khoai lang Nhật trong điều kiện đất ẩm. Thuốc ngăn chặn sự phát triển của sợi nấm bên trong mô củ và vùng rễ, từ đó làm chậm quá trình thối và hạn chế bệnh lan rộng. Lưu ý khi dùng Metalaxyl cần phải luân phiên với các hoạt chất khác để tránh hiện tượng kháng thuốc.

Bảo quan sau thu hoạch để hạn chế bệnh thối củ

Ngay cả sau khi thu hoạch, bệnh thối củ khoai lang vẫn có thể tiếp tục phát sinh nếu khâu bảo quản không được thực hiện đúng cách. Do đó, việc xử lý và bảo quản củ đúng kỹ thuật là bước quan trọng giúp giữ chất lượng và kéo dài thời gian sử dụng.

Chọn lọc củ không trầy xước, không dập nát

Trước khi tiến hành đưa vào bảo quản, cần chú ý chọn lọc các củ khoai lang Nhật khỏe mạnh, không bị trầy xước, dập nát hoặc có dấu hiệu nhiễm bệnh. Những củ bị tổn thương nên loại bỏ sớm để tránh lây lan sang củ khỏe trong quá trình bảo quản.

Phơi héo nhẹ trước khi cất trữ

Sau khi hoàn tất việc thu hoạch, nên phơi héo nhẹ khoai lang Nhật ở chỗ khô ráo, thoáng mát để lớp vỏ củ se lại và các vết thương nhỏ tự lành. Việc này giúp bảo quản khoai lang Nhật tránh thối bằng cách giảm độ ẩm bề mặt củ, hạn chế sự xâm nhập và phát triển của nấm gây bệnh thối củ khoai lang Nhật trong quá trình bảo quản.

Bệnh thối củ là một trong những bệnh hại nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất, chất lượng củ và khả năng bảo vệ củ sau khi thu hoạch. Chủ động nhận biết sớm các dấu hiệu và triệu chứng, áp dụng các biện pháp phòng trừ phù hợp sẽ giúp hạn chế tối đa bệnh thối củ, giảm thiệt hại và nâng cao hiệu quả sản xuất.

Trong quá trinh canh tác, nếu cần biết thêm về kỹ thuật hoặc giải pháp phòng trị bệnh thối củ khoai lang Nhật phù hợp với từng điều kiện ruộng vườn, Vigen sẽ luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn. Hãy liên hệ Vigen qua số hotline 0909 789 789 để nhận thêm những thông tin chuyên môn và hướng dẫn chi tiết một cách nhanh chóng và chính xác nhất.

Đón đọc các bài viết tiếp theo của Vigen để cập nhật thêm thông tin chi tiết: Bệnh thối rễ khoai lang Nhật